Via Belgica-meubel ‘Vicus Rimburg’

Zo’n 57 jaar vóór het begin van onze jaartelling ligt het dunbevolkte Zuid-Limburg er vredig bij. Op kleine akkerpercelen verbouwen Keltische boeren hun gewassen. Ze leven samen met hun vee in simpele huizen van hout, leem en stro. Eeuwenlang is er nauwelijks iets veranderd. Maar dan galmen onbekende geluiden door de oerbossen en de beekdalen. Wilde dieren slaan op de vlucht en vogels verlaten klagend hun schuilplaatsen. Duizenden sandalen en paardenhoeven dreunen noordwaarts. Het zijn de Romeinse legioenen van Julius Caesar. De kelten zijn bekend met oorlogen en krijgers, maar dit is een legermacht die zijn weerga niet kent. Jarenlang voeren de Kelten een bloedige strijd tegen de indringers, maar uiteindelijk worden ze overwonnen. Hun leefgebied gaat op in Germania Inferior, de meest noordelijke provincie van het Romeinse Rijk.

Met de Romeinse overheersing breekt een lange periode van vrede en welvaart aan. De Romeinen voeren het openbaar bestuur in en veranderen het landschap. Ze leggen een uitgebreid netwerk van verharde wegen aan en kappen bossen om ruimte te maken voor grootschalige akkerbouw. De lössgronden zijn zeer vruchtbaar en de Romeinse legioenen aan de Rijn hebben veel graan nodig. Te midden van de uitgestrekte graanvelden bouwen de Romeinen hun villae rusticae. Dat zijn grote boerderijcomplexen met woonhuizen die de inheemse woningen ver in luxe overtreffen. Ze hebben stenen muren, gemeubileerde kamers, pannendaken en vaak zelfs vloerverwarming. Via de wegen worden uit alle hoeken van het rijk voedselwaren, wijnen, parfums, stoffen en diverse andere artikelen geïmporteerd. Op den duur neemt de inheemse bevolking de Romeinse gewoonten gedeeltelijk over en ontstaat een Gallo-Romeinse mengcultuur.

Eén van de wegen die de Romeinen aanleggen, is de Via Belgica. Het is een belangrijke handelsweg tussen Boulogne-sur-Mer en Keulen. Op kruispunten met rivieren of andere wegen ontstaan nederzettingen zoals Maastricht en Heerlen. Iets ten noorden van het huidige Rimburg steekt de Via Belgica de Worm over. Halverwege de 1e eeuw ontstaat hier een Gallo-Romeins straatdorp, een zogenaamde vicus. De vicus strekt zich uit aan beide zijden van de Worm. De meeste huizen zijn haaks op de Via Belgica gebouwd en hebben een langwerpige plattegrond. Hun muren zijn opgetrokken uit steen en/of vakwerkbouw. Aan de straatzijde bevinden zich kleine winkelruimtes of ateliers en daarachter liggen de woonvertrekken en voorraadkamers. In één gebouw worden later smederijwerktuigen en onderdelen van wagens en paardentuig opgegraven. Dat wijst op een smidse met een remise voor de reparatie van wagens. Later wordt hier een pottenbakkerij met vijf ovens ondergebracht. De bewoners van de vicus danken hun bestaan aan de weg, maar ook aan de akkerbouw. Het graan dat ze verbouwen kan gemalen worden in de watermolen. Die ligt naast de houten brug op de oostelijke Wormoever. De vicus blijft zeker tot in de 4e eeuw bewoond.