Tijdvenster Staatsmijn Wilhelmina

De gemeente Landgraaf maakt cultuurhistorisch erfgoed beleefbaar. Ontdek Landgraaf is daar een mooi voorbeeld van. Maar hoe maak je in de openbare ruimte iets zichtbaar dat er niet meer is? Het antwoord is een tijdvenster. Een venster dat uitzicht biedt op het verleden. In dit geval op het verdwenen bedrijfscomplex van Staatsmijn Wilhelmina, waarvan alleen de Ondergrondse Vakschool/Technische Vakschool resteert. Wie goed naar het tijdvenster kijkt, herkent dit gebouw aan de voet van de Wilhelminaberg. Het tijdvenster is in november 2018 onthuld. Het bankje ernaast is gemaakt van vermalen mijnsteen. Dit meubel is geschonken door IBA Parkstad.

Staatsmijn Wilhelmina wordt in 1906 in gebruik genomen. Het is de eerste staatsmijn. Daarom wordt hij in de volksmond ook wel ‘d’r Stjaat’ genoemd. Tot de sluiting van de mijn in 1969 wordt hier in totaal ca. 59.235.000 ton steenkool naar de oppervlakte gebracht. Daarbij wordt ook nog eens 36.000.000 ton mijnsteen gedolven. Via lange transportbanden wordt het dag en nacht afgevoerd naar de steenberg waaruit de huidige Wilhelminaberg is ontstaan. Vanaf 1924 heeft de mijn twee schachten. Het diepste punt ligt op 823 meter beneden het maaiveld. In de loop der jaren groeit de mijnzetel uit tot een enorm bedrijfscomplex waar duizenden mensen werk vinden. Uiteindelijk beslaat het totale mijnterrein een oppervlakte van ca. 89 hectare. Al in 1955, tien jaar voordat minister Joop den Uyl de mijnsluitingen aankondigt, is bekend dat d’r Sjtaat langzaam uitgeput raakt. De directie verwacht de kolenproductie nog 10 tot 12 jaar te kunnen voortzetten. Men hoopt dat tegen die tijd Staatsmijn Beatrix in bedrijf is, maar die mijn wordt uiteindelijk nooit voltooid. In 1969 sluit Staatsmijn Wilhelmina voorgoed zijn deuren. In de volgende jaren wordt het bedrijfscomplex gesloopt en het mijnterrein gesaneerd.