Spoorwegovergang Eikske

Wie in de jaren ’60 door of naar ’t Eikske reist, heeft kans dat hij op een overstekende trein moet wachten. Dwars over de De Wendelstraat loopt namelijk het mijnspoor van Staatsmijn Wilhelmina en de particuliere mijn Oranje-Nassau II. Bij de Kissel, op het grondgebied van de gemeente Heerlen, takt het mijnspoor aan op de spoorlijn Sittard-Heerlen-Herzogenrath. Zo’n tien keer per dag knipperen de rode lichten en zakken de automatische halve overwegbomen, de zogenaamde ‘ahobs’. Een tijdje later dendert dan traag een lange kolentrein voorbij. Volle treinen rijden richting Heerlen, lege treinen in tegenovergestelde richting. Het mijnspoor en de spoorwegovergang verdwijnen in de jaren ’70 na het sluiten van de mijnen.

Het mijnspoor is er al veel eerder dan de De Wendelstraat. De eerste kolen van de Oranje-Nassau II worden nog met paard en wagen naar Station Schaesberg gebracht, maar vanaf 1905 loopt het mijnspoor vanaf de twee mijnen richting Heerlen. Flauw kronkelend in noordwestelijke richting, omgeven door akkerland. De weinige bebouwing die de kolentrein passeert, is die van woningroep ’t Eikske en de Heerlense mijnwerkerskolonie Molenberg. In de loop van de jaren ’50 komt daar grote verandering in door de uitbreiding van parochie ’t Eikske. Ten westen van het mijnspoor worden 240 woningen en de Heilige Michaëlkerk gebouwd. De aanleg van de De Wendelstraat, die de nieuwe wijk moet aansluiten op de Hoofdstraat, maakt een nieuwe en bewaakte spoorwegovergang noodzakelijk. Het wordt een van de drukste en meest gehekelde verkeerspunten in de gemeente Schaesberg. De ahobs zakken namelijk veel te vroeg, waardoor wachttijden van 15 tot 20 minuten heel normaal zijn. Tijdens spitsuren ontstaan files tot aan de markt, die natuurlijk ook het verkeer uit de zijstraten ophouden. Het zijn vooral de treinen uit Heerlen die met veel vertraging passeren. Dat komt omdat het spoor richting ’t Eikske bergopwaarts loopt. Bij nat weer moeten de diesellocomotieven rustig aan doen om doorslippen te voorkomen en in de zomermaanden raken ze soms oververhit. Door de kromming van het spoor is vanaf de overgang niet te zien of de trein dichtbij of nog ver weg is, waardoor handmatige bediening van de ahobs ook geen optie is. Ellenlang getouwtrek tussen de NS en de gemeente brengt weinig verbetering. Op 17 februari 1970 zet een kilometerslange file heel Schaesberg op slot. Een locomotief met wel 59 wagons passeert de automatische treinaankondiging bij Molenberg, maar kan door ijzelvorming op de rails geen snelheid maken. Tergend langzaam kruipt de trein richting ’t Eikske, waar de ahobs wel een halfuur lang gesloten blijven! Staatsmijn Wilhelmina en de Oranje-Nassau II sluiten in 1969 en 1971. Veel mensen missen de mijnen, maar weinig mensen zullen het verdwijnen van deze spoorwegovergang betreuren.