Mosmuller-Nols

Intro

In 1811 trouwt de in Burtscheid geboren knecht Nicolas Mosmuller met de dienstmeid Joanna Catharina Coonen. Het echtpaar vestigt zich in haar geboorteplaats Ubach over Worms. In 1885 opent hun kleinzoon Johan Pieter Mosmuller een herberg in Nieuwenhagen. Hij runt de herberg samen met zijn vrouw Maria Elisabeth Janssen. Vanuit hetzelfde pand drijven zij een handel in koloniale waren en manufacturen. ‘Manufacturen’ zijn stoffen en andere benodigdheden om kleding te maken. Volgens hun trouwakte is Johan Pieter bovendien zelf kleermaker, net als zijn vader. Tussen de Hoogstraat en de Emmastraat ligt in die tijd nog een lange onbebouwde strook van omhaagde tuinen. Het is de tuin van herberg Mosmuller-Janssen waarop rond 1920 de eerste fase van woon-winkelpand Mosmuller-Nols verrijst. Het gebouw heeft grote etalageruiten aan de Hoogstraat en valt op door de vele details die zijn uitgevoerd in verschillende kleuren baksteen. Pieter Joseph Jacob “Jos” Mosmuller, zoon van het echtpaar Mosmuller-Janssen, opent hier een winkel in manufacturen en confectie. ‘Confectie’ betekent kant-en-klare kleding, geproduceerd in standaardmaten. Hij runt de winkel samen met Maria Elisabeth “Elise” Nols, aan wie hij op 13 oktober 1919 het ja-woord gaf. Al in de loop van de jaren ’20 schaffen Jos en Elise een Ford bestelwagen aan. De jonge Mosmuller is trots op zijn vak. Hij beschouwt zichzelf niet slechts als winkelier, maar als koopman. Regelmatig reist hij per trein naar Amsterdam om daar vervolgens per fiets inkopen en zaken te doen. In het dorp wordt hij weleens als ‘der Jud’, oftewel ‘de Jood’ bestempeld, hoewel nooit is gebleken dat de familie Mosmuller van Joodse afkomst is.

De Hoogstraat rond 1920 en dezelfde plek in augustus 2023. Links op de zwart-witfoto de boerderij van de familie Oberjé, rechts de eerste fase van het pand Mosmuller-Nols. Op de foto van augustus 2023 ligt dit eerste pand ingeklemd tussen de uitbreidingen van 1930 en 1977. Het hele complex is in november 2023 afgebroken (historische foto: beeldbank gemeente Landgraaf)

Een van de entrees van het pand Mosmuller-Nols rond 1920 en dezelfde plek in augustus 2023 (historische foto: beeldbank gemeente Landgraaf)

Een ‘eerste klas zakenhuis’

Nieuwenhagerheide groeit snel onder de rook van de opbloeiende mijnindustrie en bij Mosmuller-Nols gaan de zaken goed. De magazijnen aan de noordzijde worden verbouwd en vergroot, de Ford maakt plaats voor een grotere wagen en Jos heeft grootse bouwplannen. In februari 1928 plaatst hij advertenties in de krant, waarin hij vraagt naar een ploegbaas die vijf- à zeshonderdduizend bakstenen kan maken. Twee jaar later krijgt zijn pand een flinke uitbreiding aan de zuidzijde. De ruime aanbouw heeft twee afgeschuinde hoeken die eindigen in puntgevels met mansardedaken. Grote etalageruiten met bovenlichten in glas-in-lood tonen de vele producten die Mosmuller-Nols inmiddels verkoopt. Een ruim trappenhuis met fraai gevormde leuningen en balustrades verbindt de benedenverdieping met de eerste en tweede etage, waar verschillende ruimtes zijn ingericht als toonkamer met woninginrichting. Het Limburgsch Dagblad spreekt van een ‘‘eerste klas zakenhuis, waarin wij aantreffen monsterkamers met complete meubeleeringen, slaapkamer ameublementen, loopers, vloerkleden, gordijnen enz. enz., alsmede afdeelingen in manufacturen, confectie en speelgoederen’’. Nieuwenhagen heeft een modern warenhuis gekregen. In de zaak staan trouwe personeelsleden die iedereen in het dorp kent, waaronder de alleenstaande kleermaker Laurens “der Sjang van der Mosmuller” Klinkers en winkeljuffrouw Gertrud “Truutje” Vrösch. Ze blijven tientallen jaren bij de familie in dienst en hun jubilea worden uitgebreid gevierd. Laurens Klinkers heeft een eigen kamer in het woon-winkelpand en blijft de rest van zijn leven bij de familie wonen. Als hij in 1957 op 80-jarige leeftijd sterft, wordt zijn lichaam bijgezet in het familiegraf van de Mosmullers. In 1933 gaat de zaak verder onder de nieuwe handelsnaam ‘N.V. Meubelmagazijnen Mosmuller-Nols’. Menig huis wordt ingericht met meubels die bij Mosmuller-Nols zijn uitgezocht. Misschien ook wel de vijf woningen die Jos aan de Voortstraat laat bouwen. Naast zijn bestaan als koopman, bekleedt Jos allerlei functies in de dorpsgemeenschap. Zo is hij van 1935 tot 1939 gemeenteraadslid van Nieuwenhagen en zit hij in het kerk- en schoolbestuur van Nieuwenhagerheide. Ook is hij jarenlang voorzitter van de Rooms-Katholieke Middenstandsvereniging van Nieuwenhagen. In die rol organiseert hij met hulp van velen een soepkokerij die vanaf 1935 een aantal winters terugkeert. Zo krijgen ook de kinderen uit de armste gezinnen van Nieuwenhagen regelmatig een warme middagmaaltijd tijdens de koude wintermaanden. Ten slotte blijft Mosmuller tot het eind van zijn leven beschermheer van Fanfare Eendracht en kerkmeester van de Heilig Hart van Jezuskerk.

Guill en Guy Mosmuller

Op 14 augustus 1963 sterft Jos Mosmuller vrij plotseling. Hij is 76 jaar oud geworden. Elise is hem al zeven jaar eerder ontvallen. Drie kinderen blijven achter. Twee dochters en een zoon genaamd Guill, die al vanaf het midden van de jaren ’50 de zaak grotendeels leidt. Na het overlijden van zijn vader zet hij Mosmuller-Nols voort, waarbij hij ervoor kiest om het aanbod voortaan te concentreren op woninginrichting, met de nadruk op meubeldetailhandel. Guill breidt de zaak flink uit. De gehele bovenverdieping wordt bij de winkelruimte getrokken, waarmee het pand zijn woonfunctie verliest. De voormalige woonvertrekken op de begane grond aan de kant van de Emmastraat dienen voortaan als privéruimte achter de winkel. Aan de noordzijde wordt de winkelruimte op de begane grond uitgebreid met een aanbouw waar in 1977 nog eens twee etages aan worden toegevoegd. Die laatste uitbreiding bestaat uit stalen constructie met plaatwanden, modern voor die tijd maar een harde breuk met de traditionele architectuur van het gebouw dat onder Jos en Elise tot stand kwam. Door deze uitbreiding blijft Mosmuller-Nols een sterke speler in de regio. In 1982 komt Guy Mosmuller, de zoon van Guill, in de zaak en in 1986 volgt hij zijn vader op. Ondanks de economische crisis die het begin van de jaren ’80 tekent, weet Mosmuller-Nols het hoofd boven water te houden. Ook ruim na de vestiging van de Woonboulevard te Heerlen in 1991 weet het meubelhuis zijn concurrentiepositie te handhaven en zelfs uit te breiden. Volgens Guy komt dat door de unieke ligging en het eigen karakter van de zaak. Pas na 2004 volgen een aantal bedrijfseconomische problemen die mede door gezondheidsproblemen en het ontbreken van opvolging onoplosbaar blijken. Uiteindelijk besluit Guy de zaak te beëindigen, waarmee een eind komt aan vier generaties koopmanschap van de familie Mosmuller.

Het bidprentje van Pieter Joseph Jacob “Jos” Mosmuller (uit: database bidprentjes van Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis te Heerlen)

Bronnen

Correspondentie met dhr. Guy Mosmuller, kleinzoon van Jos Mosmuller, september 2023.

Ford Bestelwagen met Luxe Carrosserie te koop (1929, 28 maart). Limburgsch Dagblad.

Gemeentearchief Landgraaf. Gemeente Nieuwenhagen 1800-1939, Bouwvergunningen, nummer 1962: Mosmuller, J., verbouwen en vergroten magazijn, Hoogstraat, sectie B no 3480.

Gemeentearchief Landgraaf. Gemeente Nieuwenhagen 1800-1939, Bouwvergunningen, nummer 1964: Mosmuller, J., blok van drie woonhuizen, Voortstraat, sectie A no 2572.

Gemeentearchief Landgraaf. Gemeente Nieuwenhagen 1800-1939, Bouwvergunningen, nummer 1965: Mosmuller, J., blok van twee woonhuizen, Voortstraat-hoek Landgraafweg, sectie A no 2572.

Handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor de Limb. Mijnstreek (1933, 13 juli) De Limburger.

Landgraafs ’hart’ klopt vanaf vandaag (1988, 18 mei). Limburgs Dagblad voor Oostelijk Zuidlimburg.

Mosmuller (1977, 31 augustus). Limburgs Dagblad.

Nieuwenhagen. Alle soep was op (1935, 11 december). Limburgsch Dagblad.

Nieuwenhagen. Dienstjubileum (1964, 28 februari). Limburgs Dagblad.

Nieuwenhagen. Gouden dienstjubileum (1952, 13 februari). Limburgsch Dagblad.

Nieuwenhagen. Jaarvergadering R.K. Middenstandsvereeniging (1936, 23 januari). Limburgsch Dagblad.

Nieuwenhagen. Middenstandsvergadering (1935, 26 augustus). De Limburger.

Nieuwenhagen. P.J.J. Mosmuller overleden (1963, 16 augustus). Limburgs Dagblad.

Nieuwenhagen. R.K. Middenstand (1937, 3 september). De Limburger.

Nieuwenhagen. R.K. Middenstandsvereeniging (1936, 16 november). Limburgsch Dagblad.

Nieuwenhagen. R.K. Middenstandsvereeniging. Het midco-zegel – Een soepkokerij (1935, 28 augustus). Limburger Koerier.

Nieuwenhagen. Soepkokerij (1936, 6 augustus). Limburgsch Dagblad.

Nieuwenhagen. Soepkokerij van de R.K. Middenstandsver. (1939, 17 januari). Limburger Koerier.

Opening nieuwe zaken te Nieuwenhagen (1931, 11 maart). Limburgsch Dagblad.

Ploegbaas gevraagd (1928, 2 februari). Limburgsch Dagblad.

Ploegbaas gevraagd (1928, 4 februari). Limburgsch Dagblad.

Regionaal Historisch Centrum Limburg. Toegang 12.025 Burgerlijke Stand in Limburg: Eygelshoven, 1796-1942, inventarisnummer 15, aktenummer 19: huwelijksakte Mosmuller, Pieter Joseph Jacob en Nols, Maria Elisabeth, 13-10-1919.

Regionaal Historisch Centrum Limburg. Toegang 12.074 Burgerlijke Stand in Limburg: Nieuwenhagen, 1796-1942, inventarisnummer 19, aktenummer 9: huwelijksakte Mosmuller, Johan Pieter en Janssen, Maria Elisabeth, 14-11-1884.

Regionaal Historisch Centrum Limburg. Toegang 12.114 Burgerlijke Stand in Limburg: Ubach Over Worms, 1796-1942, inventarisnummer 2, aktenummer 31: huwelijksakte Mossmüller, Nicolas en Coonen, Jeanne Catherine, 26-04-1811.

Regionaal Historisch Centrum Limburg. Toegang 12.114 Burgerlijke Stand in Limburg: Ubach over Worms, 1796-1942, inventarisnummer 3, aktenummer 33: geboorteakte Mosmüller, Martinus, 20-10-1821.

Regionaal Historisch Centrum Limburg. Toegang 12.114 Burgerlijke Stand in Limburg: Ubach over Worms, 1796-1942, inventarisnummer 6, aktenummer 12: geboorteakte Mosmuller, Johan Pieter, 09-06-1853.

Regionaal Historisch Centrum Limburg. Toegang 12.114 Burgerlijke Stand in Limburg: Ubach over Worms, 1796-1942, inventarisnummer 19, aktenummer 7: huwelijksakte Mosmüller, Martinus en Offermans, Anna Maria, 18-04-1845.

Wat is jouw ervaring
met deze locatie?

Mosmuller-Nols

Hoogstraat

Mosmuller-Nols

Inhoudsopgave

Intro

Een ‘eerste klas zakenhuis’

Guill en Guy Mosmuller