Een bijzondere dame

Bij de spoorbrug in Schaesberg ligt een bijzondere dame. Als een sfinx tuurt ze richting de Hoofdstraat, statig leunend op haar bakstenen sokkel. Ze is geschapen door beeldend kunstenaar Wim van Hoorn. Schaesberg maakt kennis met haar op 3 september 1962, tijdens de opening van de vernieuwde spoorbrug. Bij die gelegenheid wordt ze onthuld door burgemeester E.M.J. Prick. Wanneer het doek van haar lange toga glijdt, is een aantal Schaesbergse grappenmakers teleurgesteld. Zij hadden damesondergoed gekocht om haar in de nacht ná de onthulling mee aan te kleden. Men zei namelijk dat zij zeer schaars gekleed zou zijn, maar dat bleek dus een vals gerucht.

De laatste jaren is er wat discussie rondom de vraag wie of wat de dame nu precies voorstelt. Veel mensen kennen haar als de Heilige Barbara, patroonheilige van de mijnwerkers. Dat is geen gekke gedachte. In 1962 is Schaesberg immers nog een bruisend mijnwerkersdorp. Toch spreken de kranten van toen niet van een Barbarabeeld, maar wel van een maagd. Daarom noemen anderen haar liever de Maagd van Schaesberg. De dame is in ieder geval geen traditionele verbeelding van de Heilige Barbara. Normaal wordt zij rechtopstaand afgebeeld en draagt ze een kasteeltoren en een martelaarspalmtak. Die attributen ontbreken bij de dame van Schaesberg. Haar rechterhand omklemt een schachttoren en een koeltoren van een steenkoolmijn. In haar linkerhand rusten korenaren, bloemen en vruchten: klassieke symbolen van overvloed en voorspoed. Het zou goed kunnen dat deze combinatie verwijst naar de welvaart die de mijnen in Schaesberg brachten. Zien we tegelijkertijd een moderne knipoog naar de traditionele attributen van de Heilige Barbara? Wim van Hoorn kan het ons helaas niet meer vertellen. Maar hoe we haar ook moeten noemen, ze blijft een heel bijzondere dame.